Te ruash gjuhen kapitulli I trete

PIKA ME RENDESI NE LIDHJE ME KUFIJTE E PERGOJIMIT
Ne kapitullin e meparshem thame se pergojimi eshte kur nje njeri permend diçka per nje njeri tjeter (ne mungese) te cilen ky i fundit nuk e pelqen qe te permendet, qofte ajo duke perdorur fjale, shkrime, ose duke bere gjeste per te treguar se mendon ne te, ose duke e treguar ate me sy, me dore a me koke.
Direktivat e tij: Çdo gje qe i ben te tjeret t'i kuptojne te metat ne nje musliman, atehere ajo eshte pergojim qe eshte i ndaluar. Shembull per kete eshte kur dikush u thote te tjereve se filani çalon, ecen shtrember ose diçka te ngjashme me kete, me te te cilave personi do qe ta poshteroje personin tjeter. E gjithe kjo eshte Haram dhe nuk ka mendim tjeter per kete gje. Nje shembull tjeter eshte kur nje autor permend nje person te veçante ne librin e tij, duke thene:"... filani thote keshtu e ashtu..". duke deshiruar me kete qe ta degradoje dhe ta çnderoje ate. Kjo eshte Haram. Mirepo, nese qellimi eshte qe te sqarohet gabimi i atij personi qe ai te mos ndiqet (gabimi i tij) ose te sqarohet mungesa e dijes tek ai qe te mos lajthise te tjeret dhe mendimet e tia te merren per baze, atehere kjo nuk eshte pergojim, por eshte keshille, e cila eshte detyre dhe per te cilen do te shperblehet nese vertet qellimi i tij ka qene per te (per te dhene keshille, jo per te degraduar).
Gjithashtu, nese autori ose dikush flet ne pergjithesi, duke thene:"keta njerez" ose "ky grup thote kete e kete", dhe kjo eshte "gabim", ose "moskuptim", ose "pakujdesi", ose e ngjashme me kete, atehere kjo nuk eshte pergojim. Pergojim eshte vetem kur dikush flet per nje person te caktuar ose nje grup njerezish (duke ia permendur emrin).
Gjithashtu prej llojeve te ndaluara te pergojimit eshte:
Kur dikush thote:"Disa njerez bene kete dhe kete", ose "disa nga dijetaret", ose "disa qe pohojne se kane dije", ose "disa nga muftite", ose "disa qe ia ngjesin veten atyre qe udhezojne (ummetin)", ose "ata qe pohojne zuhd (asketizem)", ose "disa njerez qe na shperfillen sot", ose "disa njerez qe i pame sot", ose te ngjashme me kete "... bene kete e kete", pa specifikuar asnjeri, por ai te cilit eshte duke iu folur e mer vesh se kush jane keta njerez per shkak se folesi ia mundeson qe ta kuptoje se kush jane ata (permes fjaleve qe thote).
Gjithashtu prej atyre llojeve eshte: Te pergojosh te devotshmit dhe personat e dijes, se vertet ata i kthehen pergojimit duke e bere kete ne menyren qe i bene te tjeret te kuptojne (se per ke behet fjale pa e veçuar ate) mu siç kuptohet diçka qe eshte e qarte. Per shembull, kur i thuhet njerit prej tyre:"Si eshte filani?"Ai pergjigjet:"Allahu na permiresofte", ose "Allahu e udhezofte", ose "Lusim Allahun ta fale!", ose "Falenderojme Allahun qe nuk na ka sprovuar me hyrjen ne erresire", ose "Kerkojme mbrojtjen e Allahut nga e keqja", ose "Allahu na ruajte nga modestia e paket", ose "O Allah, na e prano pendimin", dhe çfare eshte e ngjashme me kete, me ane te se cilave personi i kupton te metat e tjetrit. Te gjitha keto jane nga llojet e ndaluara te pergojimit. Njelloj eshte nese dikush thote:"Filani eshte duke u sprovuar me ate me te cilen te gjithe kemi qene te sprovuar", ose "pasuria e tij eshte mjet per kete sprove", ose "te gjithe e kemi bere ate veper".
Keto jane llojet e shembujve lidhur me kete çeshtje. Dhe nese nuk eshte keshtu, atehere ne duhet te kthehemi prapa tek parimi baze i pergojimit, i cili eshte:"Dikush qe i ben degjuesit te kuptojne mangesite qe kane disa njerez (edhe pa permendjen e emrave te tyre) ashtu siç e kemi permendur me perpara". Te gjitha keto jane kuptuar nga kushtet e hadithit ne Sahih Muslim, qe e kemi permendur ne kapitullin e meparshem, gjithashtu edhe ne te tjere, ne lidhje me kufijte e pergojimit. E Allahu e di me se miri.
Ta dish se ne te njejten menyre qe pergojimi eshte i ndaluar per ate qe e flet, gjithashtu eshte e ndaluar per ate qe e degjon apo e aprovon ate. Keshtu, eshte e detyrueshme per ate qe degjon nje njeri duke u zhytur ne formen e ndaluar te pergojimit, ta ndaloje ate nga te berit e kesaj vepre per sa kohe qe nuk ka frike ndonje te keqe te hapur per shkak te kesaj (ndalese). Por nese ka frike prej ndonje te keqeje, atehere eshte i detyruar qe ta kundershtoje me zemren e tij dhe te largohet nga ai mexhlis nese mundet. Nese ka mundesi qe ta ndaloje me gjuhen e tij ose ta perfundoje pergojimin duke e ndryshuar temen, atehere kjo behet detyre e tij. Dhe nese nuk ben asnje nga keto, atehere ai ka bere nje veper mosbindjeje (dmth mekat).
Nese ai thote me gjuhen e tij:"Hesht!" por duke dashur me zemren e tij qe te vazhdohet (pergojimi) atehere Ebu Hamid el-Gazali ka thene:"Kjo eshte hipokrizi. Kjo nuk e largon njeriun nga mekati qe e ben. Por, ai duhet ta urreje me zemer".
Nese eshte i detyruar qe te rri ne ate mexhlis ne te cilin pergojimi po behet, dhe ka frike qe ta kundershtoje, ose e kundershton por nuk i vihet veshi dhe nuk ka rruge qe te ndahet nga ata, atehere ai eshte i ndaluar qe te degjoje dhe t'i kushtoje vemendje pergojimit. Në vend kesaj, ai duhet te perkujtoje Allahun (dhikr) me goje e zemer ose vetem me zemer. Ose, ai duhet te mendoje per diçka tjeter ne menyre qe te jete i zene nga degjimi i tij (pergojimi). Pasi ta kete bere kete, degjimi i tij pa ia vere veshin apo pa i kushtuar vemendje (te folures) nuk do ta demtoje ate, kur ai te jete ne kete gjendje. Nese ka mundesi pas kesaj qe te largohet prej tyre dhe ata akoma jane duke pergojuar, atehere largimi nga ata eshte i detyrueshem. Allahu thote:
"Dhe kur i sheh ata qe hyjne ne biseda boshe ne lidhje me ajetet Tona duke u tallur me to, largohu nga ata derisa te hyjne ne nje bisede tjeter. E nese shejtani te ben te harrosh, atehere pasi te te kujtohet mos rri ne shoqerine e njerezve zullumqare". (el-En'am:68)
Eshte transmetuar se Ibrahim ibn Edhem njehere ishte ftuar ne nje uelimah (dasem) keshtu qe shkoi dhe i gjeti njerezit duke permendur nje person qe nuk kishte ardhur. Ata thane:"Ai eshte pertac".Ibrahimi tha:"Ia solla kete gje vetes time, saqe erdha ne nje vend ky njerezit pergojojne njeri-tjetrin".Ai iku prej aty dhe nuk hengri per tre dite. Çfare eshte recituar si poezi ne lidhje me kete eshte:
E ruaji veshte e tu nga degjimi i fjaleve te keqija
Ashtu siç e ndalon gjuhen tende nga te folurit e saj (te folures se keqe)
Sepse kur e degjon fjalen e keqe
Ti je shok i atij qe e thote ate, keshtu qe mendohu